Leki psychotropowe stosowane są szeroko w leczeniu zaburzeń psychicznych i neurologicznych. Wykorzystuje się je do leczenia bezsenności, bólu, lęku, depresji, psychoz oraz innych stanów, takich jak schizofrenia czy zaburzenia ze spektrum autyzmu. Jaki lekarz i na jakich warunkach może wystawić receptę na te medykamenty? Jak zmieniły się przepisy w 2023 roku? Sprawdzamy.
Leki psychotropowe to substancje, które wpływają na świadomość, zachowanie, nastrój, percepcję lub doznania. Są one klasyfikowane jako antylękowe, antydepresyjne, przeciwpsychotyczne, hipnotyki lub stabilizatory nastroju. Leki psychotropowe mogą działać poprzez naśladowanie efektów, blokowanie aktywności lub zmienianie magazynowania, uwalniania lub wchłaniania neurotransmiterów w mózgu, takich jak dopamina, kwas gamma-aminomasłowy (GABA), norepinefryna i serotonina. Wiele leków przeciwlękowych to związki benzodiazepinowe, które podbijają efekty GABA, prowadząc do uspokojenia pacjenta. Inne leki przeciwlękowe działają podobnie, ale nie oddziałują na GABA. Leki te są stosowane w leczeniu szerokiego zakresu schorzeń, od zaburzeń snu i bólu po lęki, depresję i psychozy.
Od 1 grudnia 2023 nie jest już możliwe wykupienie leków psychotropowych za pomocą zwykłej recepty – musimy mieć receptę w formie elektronicznej. Proces uzyskiwania e-recepty dla leków psychotropowych zaczyna się od wizyty u lekarza (wizyta może się też odbyć w formie teleporady), który dokonuje oceny stanu zdrowia pacjenta i decyduje, czy lek psychotropowy jest odpowiedni. Obowiązkowo musi też sprawdzić historię poprzednio wystawionych e-recept. Po postawieniu diagnozy i ustaleniu planu leczenia, lekarz może wystawić e-receptę, będącą bezpiecznym i wygodnym sposobem na otrzymanie leków, ponieważ zapewnia ona możliwość dokładnego śledzenia przepisanych leków i ich dawkowania, co jest istotne w przypadku medykamentów o silnym działaniu i potencjalnych skutkach ubocznych.
E-recepty dla leków psychotropowych mogą również pomóc w monitorowaniu interakcji lekowych i w zapobieganiu tendencjom do nadużywania leków. Mogą one ułatwić dostęp do leków dla pacjentów, którzy mają trudności z fizycznym dostaniem się do lekarza. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób cierpiących na ciężkie zaburzenia psychiczne, które mogą mieć ograniczoną mobilność lub inne trudności w dostępie do opieki zdrowotnej
Należy pamiętać, że jeśli będziemy chcieli skorzystać z e-recepty za granicą (e-recepty transgraniczne), to wykupienie niektórych leków psychotropowych może nie być możliwe. Recepty na leki zawierające substancje psychotropowe nie mogą być też wystawione jako recepty „od dnia”, czyli z odroczonym terminem realizacji.
Lekarz rodzinny może przepisać receptę na leki, które pacjent bierze lecząc się u specjalisty, jednak ma przy tym prawo do samodzielnej oceny, czy taki lek rzeczywiście jest potrzebny. Lekarz specjalista po przeprowadzeniu badania (w formie teleporady lub osobiście) musi uzyskać od pacjenta zgodę na weryfikację historii e-recept, ponieważ w systemie będzie widział tylko recepty, które sam wystawił (w przeciwieństwie do lekarza rodzinnego danego pacjenta – w tym przypadku lekarz ma wgląd do całej historii recept). Ten obowiązek został na lekarzy nałożony przez ustawodawcę w 2023 roku. Upoważnić specjalistę można na trzy sposoby: poprzez Internetowe Konto Pacjenta, aplikację mojeIKP lub za pomocą kodu SMS. W przypadku, gdy życie pacjenta jest zagrożone, ratownik medyczny lub lekarz SOR mogą na 24h uzyskać dostęp do tych danych bez oczekiwania na zgodę.
Leki psychotropowe odgrywają ważną rolę w leczeniu zaburzeń psychicznych, a e-recepta jest kluczowym narzędziem w zapewnianiu bezpieczeństwa i skuteczności tego procesu. Umożliwia ona dokładne monitorowanie i zarządzanie leczeniem, zapewniając pacjentom lepszy dostęp do niezbędnych leków i wspierając ich zdrowie psychiczne.
Używamy plików cookies, aby zapewnić najlepszą jakość. Kontynuując korzystanie z naszej strony, zgadzasz się z naszą polityką dotyczącą plików typu cookies.